Gömü ve Kazpınarı'nda kamulaştırma şoku!

Meclis İçişleri Komisyonu üyesi ve Bartın Milletvekili M. Rıza Yalçınkaya, Gömü ve Kazpınarı köylerindeki kamulaştırma işlemini TBMM gündemine taşıdı.

“Kamulaştırma kararı sınırları dahilinde köy mezarlığı bulunmakta mıdır? Bulunuyor ise mezarlık alanının istimlak edilmesi, mezarda yatanlara ve yakınlarına yönelik bir saygısızlık değil midir? Vefat edenlerin cenazelerinin defin işlemi kamulaştırma işleminden sonra nerede gerçekleşecektir? Kamulaştırmaya konu “kamu yararı” cenazelerden ve cenaze sahiplerinin manevi duygularından daha mı önemlidir? Kamulaştırma işlemi yapılırken bu konu dikkate alınmış mıdır?” diye soran Yalçınkaya, kamulaştırma yapılacak alanda Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) herhangi bir yatırımı, faaliyeti, tesisi veya çalışması olmadığını belirtti ve bu durumun kanundaki kamulaştırma şartları ile bağdaşmadığını vurguladı.

CHP’li Yalçınkaya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın yanıtlaması talebiyle hazırladığı soru önergesinde Gömü ve Kazpınarı köylerindeki kamulaştırma girişimini gündeme getirdi. Mevzuatta, kamu yararının gerektirdiği hallerde gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların, kaynakların ve irtifak haklarının bedeli peşin veya bazı hallerde taksitle ödenmek kaydıyla belirli esas ve usuller çerçevesinde anlaşarak ya da zorla alınmasına kamulaştırma (istimlak) denildiğini hatırlatan Yalçınkaya, Anayasa ile koruma altına alınmış olan mülkiyet hakkınının, ancak ve ancak ‘kamu yararı’ gerekçesi ile sınırlandırılabilineceğine dikkat çekti. Kamulaştırma işlemleri ile ilgili ayrıntılı hükümlerin ise 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda yer aldığını belirten Yalçınkaya, “2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 3. maddesinde “İdareler, Kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; Bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler” denilmekte ve izleyen fıkrada bu haller belirtilmektedir” dedi ve şöyle devam etti:

“Yasal düzenlemeler doğrultusunda “kamu yararının gerektirdiği haller” olarak başvurulması gereken bir yöntem olan kamulaştırma kararları, hükümetiniz döneminde sıklıkla kullanılan bir uygulamaya dönüşmüştür. Özellikle, tarihi ve kültürel mirasa sahip bölgelerde yapılmak istenen çevre ve doğa dostu olmayan yapılara, üstelik bölgede yaşayan vatandaşların karşı çıkmasına rağmen, “kamu yararı” öne sürülerek kamulaştırma işlemi yapılmakta ve taşınmazlar, malikinin rızasına bakılmaksızın zorla alınarak kamu mülkiyetine geçirilmektedir”

GÖMÜ VE KAZPINARI YAŞAM ALANI OLMAKTAN ÇIKACAK

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu’nun 28.12.2016 tarih ve 371 tarihli kararı ile Amasra ilçesi Gömü Köyü ile Kazpınarı Köyü’nde bulunan bazı ada ve parsellerin kamulaştırılması kararı alındığını ve bu kararın, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın 08.02.2017 tarih ve 309 sayılı oluruyla onaylandığını belirten Yalçınkaya, “Söz konusu kamulaştırma kararı ile Gömü Köyü’nün neredeyse tamamı, Kazpınarı köyünün ise önemli bir bölümü haritadan silinecek, vatandaşlarımızın yaşam alanları ve taşınmazları kamulaştırılmış olacaktır. Buna karşın, kamulaştırma ile görevlendirilen TTK’nın kamulaştırma yapılacak sahada (Gömü ve Kazpınarı köylerinde) herhangi bir yatırımı, faaliyeti, tesisi veya çalışması bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu durum, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun “Kamulaştırma şartları” başlıklı 3. maddesindeki “İdareler, Kanunlarla yapmak yükümlülüğünde bulundukları kamu hizmetlerinin veya teşebbüslerinin yürütülmesi için gerekli olan taşınmaz malları, kaynakları ve irtifak haklarını; Bedellerini nakden ve peşin olarak veya aşağıda belirtilen hallerde eşit taksitlerle ödemek suretiyle kamulaştırma yapabilirler” hükmü ile bağdaşmamaktadır” dedi.

KAMU YARARININ İÇERİĞİ NEDİR?

Yalçınkaya, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’a TTK Genel Müdürlüğü Yönetim Kurulu’nun aldığı, bakanlığın olur vermiş olduğu Gömü Köyü ile Kazpınarı Köyü’nde bulunan sınırlar dahilindeki ada ve parseller için alınan kamulaştırma işleminde öne sürülen “kamu yararı kararı”nın içeriğini açıklamasını istedi. Yalçınkaya, Bakan Albayrak’ın şu sorula yanıt vermesini istedi:

“-Kamulaştırma alanı olarak belirlenen sahada TTK’nın herhangi bir yatırımı, faaliyeti, tesisi veya çalışması dahi bulunmamasına rağmen, “kamu yararı” gerekçesiyle yerleşim alanları olan Gömü ve Kazpınarı köyleri, yerleşim alanı olmaktan çıkacak ve yaşam alanı olarak haritadan silinecektir. Bu nedenle Gömü ve Kazpınarı köyleri başka bir alana taşınacak mıdır? Taşınacak ise taşınacakları yer neresidir?

-İlgili kamulaştırma kararının içinde kalan ev, konut, işyeri sayısı nedir? Kararın kapsadığı bölgede, mağdur olan vatandaşlarımızın sayısı kaçtır? Bu vatandaşlarımızın mağduriyetinin giderilmesi için hangi önlemler alınmıştır?

-Kamulaştırmaya konu olan “kamu yararı”, geçmişi çok eskilere dayanan ve halen üzerinde vatandaşlarımızın yaşadığı Gömü ve Kazpınarı köylerinin yaşam alanı olarak haritadan silinmesinden daha mı önemlidir?

-İlgili kamulaştırma kararı öncesinde belirtilen ada ve parsellerin maliklerine haber verilmiş midir? Verilmiş ise ne zaman verilmiştir?

-Kamulaştırma kararı öncesinde herhangi bir kurum ya da kuruluşun veya köy sakinlerinin görüşü alınmış mıdır?

-Kamulaştırma kararı sınırları dahilinde köy mezarlığı bulunmakta mıdır? Bulunuyor ise mezarlık alanının istimlak edilmesi, mezarda yatanlara ve yakınlarına yönelik bir saygısızlık değil midir? Vefat edenlerin cenazelerinin defin işlemi kamulaştırma işleminden sonra nerede gerçekleşecektir? Kamulaştırmaya konu “kamu yararı” cenazelerden ve cenaze sahiplerinin manevi duygularından daha mı önemlidir? Kamulaştırma işlemi yapılırken bu konu dikkate alınmış mıdır?

-Kamulaştırma kararı alınan taşınmazların maliklerine ya da yakınlarına henüz ulaşılamamışken, kamulaştırmanın yapılabilmesine ilişkin olarak TTK Yönetim Kurulu’nun “Kamu Yararı Kararı” alması ve bu kararı takiben, bakanlığınızın da “olur” vermesinin gerekçesi nedir? TTK Yönetim Kurulu, bu konuda bakanlığınıza bilgi vermiş midir? Vermemiş ise bu durum kendisine verilen hak ve yetkiyi kötüye kullanması anlamına gelmemekte midir?

-İlgili kamulaştırmaya ilişkin kıymet takdir komisyonu kurulmuş mudur? 2942 sayılı kanunun 8. Maddesine göre kurulacak olan kıymet takdir komisyonunun konuyla ilgili kişi, kurum veya kuruluşlardan da rapor alarak gerektiğinde Sanayi ve Ticaret Odalarından ve mahalli emlak satım bürolarından alacağı bilgilerden de faydalanarak kurulması öngörülmektedir. Bu husus dikkate alınarak, söz konusu kamulaştırma takdir komisyonunun görüş aldığı uzman kişi, kurumlar hangileridir? Varsa görüşlerin içeriği nedir?

-Kamulaştırma işlemleri için maliklerine herhangi bir ödeme yapılmış mıdır? Yapılmış ise ne kadar ödeme yapılmıştır?

-Taşınmazların sahibi, zilyedi ve diğer ilgilileri arasından kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda ve takdir olunan bedeller ile maddi hatalara karşı adli yargıda dava açmış mıdır? Açmış ise sonucu ne olmuştur?

-Önergenin yanıtlandığı tarih itibariyle son beş yılda ülkemizde özellikle, tarihi ve kültürel mirasa sahip bölgelerde “kamu yararı” iddia edilerek yapılan kamulaştırma sayısı kaçtır, söz konusu uygulamalar için taşınmazların maliklerine yapılan ödeme ne kadardır?”